ομότ. καθηγ. Πανεπ. Αθηνών
Μεγάλη πρόκληση μας επιβάλλει ο τρόπος που χωρίσαμε τον χρόνο. Τον χρόνο που είναι ροή συνεχής και αδιάκοπη, χωρίς μάλιστα διαστηματικά οροθέσια, που του θεσαμε οι σοφοί άνθρωποι για να οργανώσουμε την ζωή μας και τις κοινωνίες μας. Δεν μας αρκούσε ότι μόνη της η διάκριση της ημέρας και της νύχτας διευκολυνε την ζωή μας. Ούτε η εναλλαγή των εποχών μας έφτανε. Θελήσαμε όλα να τα μετράμε. Και τώρα που συνηθίσαμε σαν αυτονόητα τα δικά μας διαστηματικά οροθέσια, προσπαθούμε να τα δούμε ως αφετηρίες ή σταθμούς ή κίνητρα για νέες δημιουργίες. ΄Ομως τα οροθέσια αυτά από μόνα τους ούτε αφετηρίες ούτε κίνητρα συνιστούν. Οι δεκαετίες, οι αιώνες και οι χιλιετίες είναι μόνο για να καταμετράει η ανθρωπότητα τα βήματά της - από τότε βέβαια που έμαθε να μετράει.
Έτσι, όταν λέμε «μπροστά σε μια νέα χρονιά», εννοούμε ότι μπορεί ο αριθμός αυτός να γίνει ευκαιρία για τον άνθρωπο νά συλλογιστεί τα κατ' αυτόν, πάλι, να φυλλομετρήσει τη ζωή του, να την αποτιμήσει…κι αν βρει κουράγιο, ίσως προσπαθήσει σε κάτι ν' αλλάξει προς το καλύτερο, ίσως δουλέψει για την πραγμάτωση κάποιων οραμάτων, ίσως γαλβανίσει την ψυχή του και την μάθει ν' αγαπάει τον συνάνθρωπο.
Το τελευταίο είναι το σπουδαιότερο μα και το δυσκολότερο, γιατί ποτέ η ψυχή δεν φτάνει ν'αγαπάει ορθά τον συνάνθρωπο, αν πρώτα δεν αγαπήσει τον Θεό που δημιούργησε τον συνάνθρωπο. Και εμείς, δεν πρέπει να έχουμε ψευδαισθήσειs τώρα που αρχίζει μια νέα χρονιά. Αυτόματα και με εξωτερική επιβολή, μόνο διότι τελειώνει μια χρονιά και αρχίζει μια νέα, κανείς δεν θα κινηθεί κάτι ν'αλλάξει, κάτι να βελτιώσει μέσα του. Γιατί, βέβαια, η οποιαδήποτε αλλαγή, θα τελεστεί στο εσώτατο πνεύμα του ανθρώπου κι έπειτα θα φανερωθεί και στους συνανθρώπους. Ο άνθρωπος πρέπει να πεισθεί από τον εαυτό του και να προσπαθήσει με τον εαυτό του.
Φυσικά και είναι μέλος της κοινωνίας ο άνθρωπος. Και πολύ ουσιαστικότερα, μπορεί να είναι και μέλος της εκκλησίας, του σώματος του Χριστού. ΄Ομως ο πνευματικός αγώνας συντελείται με την βοήθεια του Θεού και τήν απόφαση του ανθρώπου, από τον κάθε άνθρωπο στον κάθε άνθρωπο. Απο τους συνανθρώπους -προκειμένου για πνευματικο αγώνα- εάν δεν συναντάμε αντίδραση, που είναι ο κανόνας, μπορούμε στην καλύτερη περίπτωση να περιμένουμε ενθάρρυνση.
Γιά τον πνευματικο αγώνα όμως, η εποχή μας έγινε πολύ αρνητική. Διότι ενώ είναι τόσο προσωπικό γεγονός ο αγώνας, οι σύγχρονες κοινωνίες συνειδητά ή αθέλητα υπέκυψαν στην μαζοποίηση και συνεχίζουν να στενάζουν κάτω από την τυραννία της. Οι παντός είδους εξουσίες, κρατικές, οικονομικές, κομματικές, παραθρησκευτικές, ιδεολογικές ή μέσων ενημέρωσης, άντλησαν τόση δύναμη, . ώστε τα ανθρώπινα προόωπα ως μέλη κοινωνιών, κομματικών οργανισμών, οικονομικών γκέττο ή και ιδεολογιών, κινούνται κατά τα κελεύσματα των παντοειδών ίνστρουχτόρων, χωρίς να τους μένουν περιθώρια για προσωπικές επιλογές και πολύ περισσότερο για προσωπικό πνευματικό αγώνα, κάτι που απαιτεί πολλή ελευθερία, αίσθηση προσωπικής ευθύνης και ενσυνείδητη ανάληψη ευθυνών. Αυτά όμως ηθελημένα και συνήθως αθέλητα οι άνθρωποι τα παραχωρησαν στους διάφορους οργανωμένους φορείς και -ισμούς. Και όταν δεν τα παραχωρούν, τα παίρνουν μόνοι τους οι φορείς. Ετσι το συγκεκριμένο πρόσωπο, του οποίου ο πνευματικός αγώνας είναι προσωπικός, όπως άλλωστε ο πόνος και η αγωνία του, κατάντησε κινούμενο πιόνι.
Οι καταστάσεις αυτές, των οποίων ο βαθμός ποικίλλει και οι αδιαμφισβήτητες εξαιρέσεις δεν τις καταλύουν, επικρατούν στις αναπτυγμένες δυτικές κοινωνίες και μάλιστα στις κοινωνίες, που για πολλές δεκαετίες έζησαν αθέλητα την λαίλαπα του κομμουνισμού. Αλλά και οι κοινωνίες, που άμεσα ή έμμεσα βρίσκονται στην επιρροή της Pax americana, της αμεριχανικής παντοδυναμίας, απορροφούνται τόσο πολύ από το μανιακό κυνήγι του χρήματος, ώστε τα περιθώρια για προσωπικές πνευματικές επιλογές παραμένουν μικρά. Και αυτά όμως τα μικρά όρια τα διεκδικούν καλοστημένοι ιδεολογικοθρησκευτικοί οργανισμοί, των οποίων τα μόλις καλυπτόμενα κίνητρα είναι συνήθως πάλι οικονομικά ή εξουσιαστικά.
΄Ολ' αυτά δεν γεννούν, βέβαια, αισιοδοξία για την πορεία της ανθρωπότητας κατά την τρίτη χιλιετία. Ο ρεαλισμός μάλιστα ενός ορθοδόξου θεολόγου επιβάλλει να εξηγήσει ότι ο χωρίς αληθινό Θεό άνθρωπος, όσο πορεύεται αυτόνομα, τόσο θα μαζοποιείται και θα ευτελίζεται, τόσο θ'αλλοτριώνεται και θα δουλεύει αιχμάλωτος σε παντοειδείς επιχυριαρχους.
Η ελπίδα για την υπέρβαση της δουλείας αυτής, πού νομοτελειακά θ'αυξηθεί στην τρίτη χιλιετία, βρίσκεται μόνο στην Ορθοδοξία και απολύτως συγκεκριμένα στην ορθόδοξη Εκκλησία.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου